Depo Sertifikası

Sermaye piyasaları, ortaklıkların fon ihtiyacının sermaye piyasası araçları karşılığında doğrudan tasarruf sahiplerinden sağlandığı mali piyasa türüdür. Bu piyasadaki temel aktörler olan tasarruf sahipleri ile ortaklıkların aynı tabiiyette olduğu doğal bir varsayımdır. Bir ülkedeki tasarruf sahibinin kendisine yakın hissettiği ve tasarrufunu teslim edeceği ortaklığı tanıması, genel kuruluna katılabilmesi, ona ait finansal ve yönetimsel bilgilere anlaşılır bir şekilde ulaşabilmesinin verdiği kolaylık bu varsayımı güçlendirmektedir.

Ancak, dünyadaki sermaye hareketliliği ve serbestisi, yerel ekonomik darboğazlar, tasarruf yönelimlerindeki farklılıklar gibi mikro ve makroekonomik nedenlerle kendi ülkelerindeki tasarruf sahiplerinden arzuladıkları fonu elde edemeyen ortaklıklar, başka ülkelerdeki yatırımcılara yönelmeleri mümkün olduğu gibi tanınırlıklarını / kurumsallıklarını arttırmak gibi amaçlarla da yabancı yatırımcılara ulaşmak isteyebilirler. Keza yatırımcıların da, ülke içindeki yatırım araçlarının getirisinin düşmesi, ülke riskinden kaçınmak gibi çeşitli ekonomik gerekçelerle başka ülkelerdeki ortaklıklara yatırım yapmak istemeleri mümkündür.

Farklı tabiiyetteki yatırımcı ve ortaklıkları sermaye piyasalarında buluşturmak aynı tabiiyettekiler kadar kolay olmamaktadır. Öncelikle yatırımcının ülkesindeki düzenleyici otoriteler, yatırımcısını korumak amacıyla yabancı ortaklıkları kendi düzenlemelerine tabi ortaklıklara benzer hale getirmek isteyeceklerdir. Bu durum yabancı ortaklıklar için ilave maliyet anlamına gelmektedir. Ayrıca ülkeler de makroekonomik gerekçelerle vatandaşlarının tasarruflarının ülke dışına çıkmamasına yönelik vergisel zorluklar gibi önlemler almayı tercih edebilirler.

Bununla birlikte, sermaye serbestisi, ortaklıklar arasındaki rekabetin ulusal düzeyi aşması, yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmek istemeleri, büyük fonların uluslararası yatırımlara yönelmesi, uluslararası kaynakların maliyetinin az olması, yatırımcıların yabancı ortaklıklara yatırımlarının ülkelerine de getirisinin olması gibi nedenlerle sınır ötesi yatırımlar kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu ilişkiyi sunan araçların başında ise depo sertifikaları (DR-Depositary Receipts) gelmektedir.